Του Χρήστου Αναστασιάδη
Γραμματέας/Διευθυντής ΕΒΕ Λεμεσού
Νωρίτερα αυτό το μήνα, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε σειρά μέτρων με στόχο τη διευκόλυνση χρηματοδότησης μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σίγουρα ευπρόσδεκτα και τα νέα μέτρα, όπως και άλλα που προηγήθηκαν, αλλά δύσκολα θα αλλάξουν άρδην την, σε διάφορα επίπεδα, δύσκολη σχέση ανάμεσα στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα.
Σε όλες τις μέχρι τώρα εκδόσεις του Επιχειρηματικού Βαρομέτρου του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Λεμεσού (ΕΒΕΛ), έχουν κατά καιρούς παρατηρηθεί διάφορες τάσεις και προέκυψαν διάφορα συμπεράσματα, τα οποία συχνά ποικίλλουν. Για παράδειγμα, το θέμα των επιτοκίων, που δεν απασχολούσε ιδιαιτέρως τα προηγούμενα χρόνια, έχει κατά την τελευταία διετία ανέβει σε περίοπτη θέση. Ομοίως με θέματα όπως οι εκτιμήσεις για τις πωλήσεις ή η συνεργασία με τις τράπεζες, όπου τα δεδομένα επίσης διαφοροποιούνται προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση.
Αν είναι ωστόσο ένα πρόβλημα που εμφανώς παρουσιάζει μια διαχρονικότητα, είναι η εκτίμηση της μεγάλης πλειοψηφίας των επιχειρήσεων, συλλογικά και κλαδικά, ότι ο δημόσιος τομέας δεν είναι επαρκώς υποβοηθητικός για το επιχειρείν. Στην τελευταία έκδοση του Βαρομέτρου, σε συλλογικό επίπεδο ποσοστό μικρότερο του 10% δήλωνε επαρκώς ευχαριστημένο από τη στήριξη του δημόσιου τομέα. Για τους τομείς της Μεταποίησης, του Εμπορίου, των Υπηρεσιών και της Οικοδομικής Βιομηχανίας, το ποσοστό των ευχαριστημένων από τη σχέση τους με το δημόσιο τομέα ήταν 12,9%, 4,3%, 17,6% και 7,7% αντίστοιχα, αριθμοί που ασφαλώς παραπέμπουν σε μια δύσκολη και επιδεχόμενη πολλής βελτίωσης σχέση ανάμεσα στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα.
Πλείστα των παραπόνων που εκφράζονται από τις επιχειρήσεις έχουν να κάνουν με ισχυριζόμενη ολιγωρία από πλευράς κυβερνητικών τμημάτων, μη έγκαιρη έγκριση αναγκαίων αδειοδοτήσεων, μεγάλη βραδύτητα στην εκταμίευση κονδυλίων στο πλαίσιο προγραμμάτων στήριξης ή στη διευθέτηση οφειλών προς τον ιδιωτικό τομέα (π.χ. επιστροφές φόρων), υπερβολική γραφειοκρατία, συνεχής αναβλητικότητα στη λήψη αποφάσεων, μετάθεση ευθυνών από το ένα τμήμα στο άλλο.
Παρατίθενται πιο κάτω, αυτούσιες, κάποιες από τις εκτιμήσεις επιχειρήσεων / μελών του ΕΒΕΛ από την τελευταία έκδοση του Βαρομέτρου.
- Μεγάλες καθυστερήσεις στα τμήματα Κτηματολογίου, Ταχυδρομικών Υπηρεσιών, Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Φορολογίας, Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης
- Ατέλειωτες καθυστερήσεις στις επιστροφές ΦΠΑ
- Ελλιπής οικονομική στήριξη για το βιομηχανικό τομέα, ειδικά υπό το φως αυξήσεων στο κόστος ενέργειας και στους ναύλους
- Απίστευτη γραφειοκρατία, ακόμη και για απλά πράγματα της καθημερινότητας
- Το κράτος παρανομεί με την έκδοση αδειών για οικοδομικούς σκοπούς να καθυστερεί πέραν των χρονικών ορίων που θέτει ο νόμος
Σίγουρα υπάρχει ο αντίλογος από πλευράς των κυβερνητικών υπηρεσιών, ο οποίος κατά κανόνα περιστρέφεται γύρω από δύο κυρίους άξονες. Ο ένας είναι η ισχυριζόμενη ανεπαρκής στελέχωση διαφόρων υπηρεσιών, του οποίου το βάσιμο ή μη, θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο μιας εκτεταμένης ξεχωριστής μελέτης. Σε κάθε περίπτωση, στη σημερινή εποχή της υψηλής τεχνολογίας και της ψηφιακής επανάστασης ο απαραίτητος μετασχηματισμός και η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, με τις σχεδόν απεριόριστες δυνατότητες που παρέχονται, μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στην αντιμετώπιση αρκετών αδυναμιών οι οποίες, δικαίως ή αδίκως, αποδίδονται σε ανεπαρκή στελέχωση της μίας ή της άλλης υπηρεσίας.
Ο δεύτερος έχει να κάνει με το γεγονός ότι σε ένα ευνομούμενο κράτος υπάρχουν νόμοι, κανονισμοί, προϋποθέσεις, που διέπουν αδειοδοτήσεις, χορηγίες και ό,τι άλλο αναμένεται από το δημόσιο και η μη συμμόρφωση (ή έστω η ελλιπής συμμόρφωση), αναπόφευκτα οδηγεί είτε σε απορριπτική απάντηση, είτε σε καθυστέρηση σε ό,τι αφορά τη θετική κατάληξη. Αντικειμενικά ομιλούντες, σίγουρα υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις και αποτελεί όντως υποχρέωση των επιχειρήσεων να μεριμνούν ώστε τα όποια αιτήματα τους να συνοδεύονται από την πλήρη τεκμηρίωση που απαιτείται στην κάθε περίπτωση. Νοουμένου βεβαίως ότι και από κρατικής πλευράς υπάρχει η μεγαλύτερη δυνατή απλούστευση διαδικασιών. Γιατί, σε αντίθετη περίπτωση, μοιραία δίνεται η εντύπωση ότι σκοπός δεν είναι η υποβοήθηση, αλλά η αποθάρρυνση του επιχειρείν.
Στον βαθμό που είναι καθολική η εκτίμηση ότι το επιχειρείν αποτελεί την κατ’ εξοχή κινητήρια δύναμη της οικονομίας (και κατ’ επέκταση της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής ευημερίας μέσω της απασχόλησης), το βασικό ζητούμενο είναι και πρέπει να είναι απλό: αφετηρία να είναι όχι η για τον οποιοδήποτε λόγο a priori προσπάθεια απόρριψης, αλλά η εξεύρεση του τρόπου με τον οποίο τα (δικαιολογημένα) αιτήματα του επιχειρείν μπορούν, νόμω και άλλως πως, να καταστούν αποδεκτά και υλοποιήσιμα, για το καλό του τόπου. Δηλαδή, είναι εκ των ων ουκ άνευ η θετική προδιάθεση, που πρέπει να υπάρχει και να φαίνεται ότι υπάρχει.
