Τη χάραξη μίας εθνικής στρατηγικής για τη διαχείριση των παραλιών, καθώς και αυστηρή εφαρμογή των ευρωπαϊκών οδηγιών, βάσει των οποίων πρέπει να εκπονούνται οι κατάλληλες μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων για κάθε έργο, εισηγείται η Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ιωάννα Παναγιώτου. Σε συνέντευξή της στην Επιχειρηματική Λεμεσό αναλύει τις βασικές προϋποθέσεις για τον σχεδιασμό μιας οργανωμένης παραλίας, η οποία διαθέτει τις κατάλληλες υποδομές ασφάλειας, χωρίς ταυτόχρονα να δημιουργούνται περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Βασικός πυλώνας πολιτικής και δράσης του Γραφείου Επιτρόπου Περιβάλλοντος είναι η υιοθέτηση της βιώσιμης ανάπτυξης οριζόντια, σε όλες της πολιτικές του κράτους και τις δραστηριότητες της κοινωνίας. Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι μία συνεχής πορεία αλλαγής και προσαρμογής και όχι μία στατική κατάσταση. Έχει στόχο την ικανοποίηση των αναγκών του παρόντος, χωρίς να μειώνεται η δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν και τις δικές τους, μέσα από την ισόρροπη και ισότιμη επιδίωξη και των τριών πυλώνων της βιώσιμης ανάπτυξης: οικονομία  - περιβάλλον - κοινωνία. Μέσα από τη συμπόρευση, δηλαδή, της οικονομικής ανάπτυξης, της περιβαλλοντικής προστασίας και της κοινωνικής συνοχής. 

Η διαχείριση των παράκτιων πόρων είναι συνδεδεμένη με την οικονομία μιας χώρας, ως πόρος για την παραγωγή τροφίμων, καθώς και τη βιομηχανία του τουρισμού. Η κατάχρηση ή η κακή χρήση των παράκτιων πόρων μπορεί να προκαλέσει μείωσή τους πέρα από τα όρια βιωσιμότητάς τους. Η αποστράγγιση υγροτόπων, η εξόρυξη άμμου, η δημιουργία ξενοδοχειακών μονάδων, μαρίνων και λιμανιών, χωρίς τη διεξαγωγή εμπεριστατωμένων περιβαλλοντικών μελετών, αποτελούν ορισμένα μόνο παραδείγματα που έχουν ως αποτέλεσμα την καταστροφή πολλών θαλάσσιων ενδιαιτημάτων εντός της παράκτιας ζώνης καθώς και τη διάβρωση της ακτογραμμής.

Η επίλυση των προβλημάτων που αφορούν στην παράλια ζώνη απαιτεί, κατά την άποψή μας, μια ολοκληρωμένη διαχείριση, η οποία θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή των αρμόδιων κυβερνητικών τμημάτων, της τοπικής αυτοδιοίκησης, των ιδιωτικών φορέων και των ίδιων των πολιτών. Η ανυπαρξία εθνικής στρατηγικής για τη διαχείριση των παραλιών επιβαρύνει την κατάσταση, ειδικά σε συνάρτηση με τα νομοθετικά κενά που παρατηρούνται. Επομένως, αυτό που χρειάζεται είναι μια εθνική στρατηγική για τη διαχείριση των παραλιών καθώς και αυστηρή εφαρμογή των ευρωπαϊκών οδηγιών, βάσει των οποίων πρέπει να εκπονούνται οι κατάλληλες μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων για κάθε έργο, καθώς και μελέτη που να αφορά στην περιοχή. 

Ο σχεδιασμός οργανωμένων χώρων παραλίας, με αρχές αειφορικής διαχείρισης, αποτελεί βασικό ζητούμενο για την Κύπρο, καθότι ο τουρισμός αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της χώρας.  Η αειφόρα οργανωμένη παραλία είναι αυτή που διαθέτει τις κατάλληλες υποδομές ασφάλειας για τους χρήστες και παρέχει όλες τις ανέσεις, χωρίς όμως να δημιουργούνται περιβαλλοντικές ή κοινωνικές πιέσεις στην περιοχή.

Βασικές προϋποθέσεις για τον σχεδιασμό μιας οργανωμένης παραλίας, σύμφωνα με τις αρχές της αειφόρου διαχείρισης, αποτελούν:

• Η τήρηση της νομοθεσίας αναφορικά με την ποιότητα των υδάτων.

• Η εμπλοκή όλων των ενδιαφερομένων μερών (Πολιτεία, επιχειρήσεις, πολίτες).

• Η ισχυρή θέληση της Πολιτείας να θέσει όρους και κανόνες.

Εξάλλου, ο σχεδιασμός μιας οργανωμένης παραλίας με βάση τις αρχές της αειφόρου διαχείρισης περιλαμβάνει:

• Την αξιολόγηση και τη διαχείριση των περιβαλλοντικών κινδύνων που υπάρχουν στις παραλίες (οργανωμένοι χώροι της παραλιακής ζώνης).

• Την εξασφάλιση ελάχιστων απαιτούμενων υποδομών άνεσης και ασφάλειας.

• Τη διασφάλιση της ένταξης καλών πρακτικών διαχείρισης.

• Την περιβαλλοντική διαχείριση βάσει των απαιτήσεων διεθνών προτύπων.

• Τον σχεδιασμό ασφαλών υποδομών, με βάση το πληθυσμιακό δυναμικό στο οποίο μπορεί να αντεπεξέλθει μια παραλία χωρίς να επιβαρύνεται το φυσικό περιβάλλον.

• Την παρακολούθηση της ικανοποίησης των χρηστών.

• Την εκπαίδευση του προσωπικού που εργάζεται στην παραλία.

• Την προβολή της παραλίας σε διάφορα μέσα και συνέδρια ως εφαρμογή καλής πρακτικής.

Ο τουρισμός, όπως έχουμε προαναφέρει,  αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της χώρας και ως εκ τούτου θα πρέπει να εφαρμόσουμε μια στρατηγική που να διασφαλίζει τα οικονομικά οφέλη, χωρίς να εξαντλεί τους φυσικούς μας πόρους. Η Κύπρος είναι ένα μικρό νησί και έχει συγκεκριμένη φέρουσα ικανότητα. «Φέρουσα ικανότητα είναι ο μέγιστος δυνατός αριθμός ατόμων που μπορεί να φιλοξενήσει ταυτοχρόνως ένας τουριστικός προορισμός, χωρίς να προκαλείται καταστροφή του φυσικού, οικονομικού και κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος, αλλά και μια μη αποδεκτή μείωση στην ποιότητα της ικανοποίησης των επισκεπτών». (UNEP/MAP/PAP, 1997). Για να το πετύχουμε αυτό θα πρέπει να τελειώσει η εκπόνηση της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η οποία ακολούθησε της Εθνικής Στρατηγικής Τουρισμού 2018-2030. Στόχος θα πρέπει να είναι η Κύπρος να αποτελεί ολόχρονο τουριστικό προορισμό, στοχεύοντας στην προσέλκυση μεγαλύτερου ποσοστού τουριστών με υψηλή κατά κεφαλήν δαπάνη και πιο ειδικά ενδιαφέροντα, παρά στη μεγιστοποίηση του ρυθμού αύξησης των τουριστών.

Οι επιχειρήσεις χρειάζονται στήριξη μέσα από σύστημα κινήτρων που να επιβραβεύει την πράσινη ανάπτυξη και την κυκλική οικονομία. Ένα σύστημα πράσινης φορολόγησης θα βοηθούσε. Για παράδειγμα, αν μια εταιρεία έχει iso14001 ή EMAS να δικαιούται εκπτώσεις στους φόρους της τοπικής Αρχής ή επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν πράσινες υποδομές να τυγχάνουν άλλων φορολογικών εκπτώσεων. Μια φορολογική μεταρρύθμιση, με στόχο την αύξηση των περιβαλλοντικών φόρων με τρόπο ώστε να μην προκληθούν ανεπιθύμητες στρεβλώσεις, καθώς και τη διοχέτευση των εσόδων σε δράσεις που συμβάλλουν στην επίτευξη των ποσοτικών  στόχων στη βάση χρονοδιαγραμμάτων, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην οικολογική και οικονομική αειφορία.