Η επικινδυνότητα των δασικών πυρκαγιών έχει τραγικά αποτυπωθεί στη συλλογική μας μνήμη με τα πρόσφατα τραγικά γεγονότα στην περιοχή Σολιάς, με συνέπειες την απώλεια ανθρώπινων ζωών και την ανυπολόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή.

Τα τελευταία μόνο δέκα χρόνια, πυρκαγιές κατέκαυσαν εκατομμύρια στρέμματα δασών και δασικών εκτάσεων στο σύνολο των επικρατειών της Κύπρου και της Ελλάδας, σε σημείο που ο μέχρι σήμερα απολογισμός είναι πραγματικά εφιαλτικός και αγγίζει τα όρια της εθνικής κρίσης, ενώ τα καταστροφικά αποτελέσματα τους αποτελούν τροχοπέδη για την ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη τόσο της Κύπρου αλλά και της Ελλάδας.

Το πρόβλημα παρουσιάζεται στις μέρες μας σαφώς οξύτερο, αφού η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση κατοίκων, πολιτών και παραθεριστών αναγάγει το πρόβλημα σε έλλειψη αποτελεσματικού μηχανισμού πυροπροστασίας και αρνητικό παράγοντα ασφάλειας για κάθε σχετική δραστηριότητα.

Μέσα στο  πλαίσιο του Προγράμματος «Διασυνοριακής Συνεργασίας Interreg V-A Ελλάδα-Κύπρος 2014-2020», το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ) έχει από τον Απρίλιο προχωρήσει στη συγγραφή και κατάθεση της πρότασης έργου “ALBATROS - Προηγμένο Δικτυακό Σύστημα για την Ανίχνευση Δασικών Πυρκαγιών” με επικεφαλής εταίρο το Τμήμα Δασών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και με συνεργαζόμενους εταίρους το ΤΠΚ, το Πολυτεχνείο Κρήτης και τον Δήμο Ρόδου και την Κοινότητα Κάμπου –Τσακκίστρας.

Η καινοτομία της προσέγγισης του έργου βασίζεται στη σύσταση για πρώτη φορά ενός ολοκληρωμένου δικτύου συνεργασίας που θα οδηγήσει στην αναγκαία συνέργεια μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων από τις δυο χώρες, με στόχο την έρευνα, ανάπτυξη και εφαρμογή καινοτόμων, επιστημονικά τεκμηριωμένων πρακτικών-τεχνολογιών για τον εντοπισμό και περιστολή των δασικών πυρκαγιών. Συγκεκριμένα, το έργο συντονίζει το Τμήμα Δασών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, συμμετέχουν δύο καταξιωμένοι ερευνητικοί φορείς (Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου και Πολυτεχνείο Κρήτης), και δύο τοπικές αρχές (Κοινότητα Κάμπου –Τσακκίστρας και Δήμος Ρόδου), που αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα πυροπροστασίας των δασικών περιοχών τους.

Το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Πολυτεχνείο Κρήτης έχοντας εκπονήσει μεγάλο αριθμό επιστημονικών έργων είτε ως συνεργαζόμενα Ιδρύματα είτε ως ερευνητικοί φορείς, επιλαμβάνονται των αναλύσεων και των πιλοτικών εγκαταστάσεων σε Ελλάδα και Κύπρο, δημιουργώντας παράλληλα την υποδομή για μελλοντική δημιουργία ενός ολοκληρωμένου επιστημονικού δικτύου περιβαλλοντικής προστασίας και παρακολούθησης στην Αν. Μεσόγειο.

Το προτεινόμενο έργο στηρίζεται σε τέσσερις βασικούς πυλώνες: (α) Στη μελέτη Εκτίμησης Επικινδυνότητας που θα περιλαμβάνει τον προσδιορισμό και εκτίμηση των πηγών κινδύνου πυρκαγιάς για το τοπικό δασικό περιβάλλον, λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής (β) στην ανάπτυξη και εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου, αυτόνομου, καινοτόμου μηχανισμού καταγραφής και εντοπισμού δασικών πυρκαγιών με τη χρήση προηγμένης τεχνολογίας ανίχνευσης υπέρυθρης (IR) ακτινοβολίας, εφαρμοσμένης σε εναέρια μέσα περιπολίας (drones και UAVs) δασικών εκτάσεων (γ) στην ανάπτυξη και εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου, καινοτόμου δικτυωμένου συστήματος τοπογραφικής αναπαράστασης των δεδομένων αυτών, με στόχο την εξ αποστάσεως διαχείριση και παρακολούθηση των λειτουργιών εντοπισμού δασικών πυρκαγιών, την άμεση ενημέρωση των αρμόδιων/εμπλεκομένων αρχών και την εξαγωγή υποστηρικτικών πληροφοριών για την λήψη αποφάσεων και (δ) τη σύσταση ενός λεπτομερούς σχεδίου δράσης για την αποτελεσματική πρόληψη ή αποφυγή επέκτασης δασικών πυρκαγιών μέσω της χρήσης σύγχρονων τεχνολογιών παρακολούθησης.

Παράλληλα με τους κύριους αυτούς στόχους, προβλέπεται σειρά δραστηριοτήτων, ενεργειών και δράσεων, όπως η ανάπτυξη βιβλιοθήκης πληροφοριών υπό μορφή ενοτήτων ηλεκτρονικής εκμάθησης (e-learning), η επίδειξη εφαρμογής των προτεινόμενων τεχνολογιών, η διάδοση γνώσης και αποτελεσμάτων, καθώς και η ενημέρωση κρατικών και άλλων ενδιαφερομένων φορέων.

Η σημαντικότητα και η επικαιρότητα του έργου “ALBATROS” αποδεικνύεται από το γεγονός ότι ο επικεφαλής εταίρος είναι ο καθ' ύλην αρμόδιος φορέας της Κύπρου και ότι ήδη σχετικές υπηρεσίες από την Ελλάδα έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον (Γενική Διεύθυνση Δασών Χανίων και Περιφερειακή Πυροσβεστική Διοίκηση Νοτίου Αιγαίου).