Βιώνουμε, όσο ποτέ άλλοτε, μια δραματική κλιματική κρίση με μια άνευ προηγουμένου απώλεια βιοποικιλότητας και φυσικών πόρων. Σήμερα, η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) είναι μια σημαντική παράμετρος για τους οργανισμούς/ επιχειρήσεις και για την καλή τους εικόνα στην κοινωνία. Ένας οργανισμός δεν πρέπει να επικεντρώνεται μόνο στο πώς μπορεί να αυξήσει το κέρδος του αλλά πρέπει να νοιάζεται επίσης και για τον κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο που έχει. Για τη βελτίωση των αειφορικών επιδόσεων ενός οργανισμού είναι αναγκαία η συμπεριφορά των εργαζομένων να είναι περισσότερο φιλική προς το περιβάλλον. 

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, έχει εισαχθεί μια σχετικά πρόσφατη παράμετρος που ονομάζεται Συμπεριφορά Περιβαλλοντικής Πολιτότητας των Οργανισμών (OCBE - Organizational Citizenship Behavior for the Environment). Τα αποτελέσματα αρκετών επιστημονικών μελετών δείχνουν ότι όταν οι οργανισμοί εφαρμόζουν προγράμματα ΕΚΕ, θα αυξήσουν τη Συμπεριφορά Περιβαλλοντικής Πολιτότητας των Οργανισμών (OCBE) αυτών και αυτή η αύξηση αποδεικνύεται ότι βελτιώνει και την απόδοση των οργανισμών, ιδιαίτερα την πράσινη απόδοση τους. 

Η Συμπεριφορά Περιβαλλοντικής Πολιτότητας των Οργανισμών (OCBE) αφορά εθελοντικές και χωρίς ανταμοιβές περιβαλλοντικές δραστηριότητες πέραν από τις απαιτήσεις εργασίας σε ένα οργανωτικό πλαίσιο. Ως παραδείγματα περιλαμβάνονται η αναζήτηση τρόπων που κάνουν τις εγκαταστάσεις και τα αγαθά πιο βιώσιμα ή η παροχή περιβαλλοντικής καθοδήγησης στους εργαζόμενους (Anwar et al., 2020). Το OCBE αντικατοπτρίζει την επιθυμία των εργαζομένων να συνεργαστούν με τον οργανισμό τους για τη διεξαγωγή εκδηλώσεων και δράσεων που προστατεύουν το περιβάλλον πέρα από τις τυπικές υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο της εργασίας τους. Έτσι, το OCBE αναφέρεται σε μια διακριτική και φιλική προς το περιβάλλον συμπεριφορά, η οποία θα βοηθήσει συγκεκριμένα και ουσιαστικά τον οργανισμό/ επιχείρηση στην ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού κόστους του και στη βελτίωση της περιβαλλοντικής εικόνας του οργανισμού (Anwar et al., 2020). Πολλές φορές οι περιβαλλοντικές δράσεις των οργανισμών επικεντρώνονται σε μεγάλο βαθμό στην επίτευξη στόχων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και χαμηλών εκπομπών άνθρακα μέσω της προώθησης και εισαγωγής των κυβερνητικών πολιτικών (Malik et al., 2020) και καινοτομίες πράσινης τεχνολογίας (Malik et al., 2021). Έτσι, ο ρόλος των ενεργών περιβαλλοντικών συμπεριφορών των εργαζομένων στον μετασχηματισμό του οργανισμού σε πράσινο και χαμηλών εκπομπών άνθρακα οργανισμό πολλές φορές παραβλέπεται από τους οργανισμούς και τις επιχειρήσεις. Οι χαμηλές εκπομπές άνθρακα των οργανισμών δεν εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από τους περιορισμούς και τους σκληρούς κανονισμούς που θα θεσμοθετηθούν, αλλά περιλαμβάνει και την ενεργό συμμετοχή και τη συνεργασία των εργαζομένων. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να δίνεται η απαιτούμενη προσοχή στο OCBE των εργαζομένων. Συνεπώς, το OCBE σχετίζεται με διακριτικές και φιλικές προς το περιβάλλον συμπεριφορές εντός του οργανισμού. Αυτή η εποικοδομητική συμπεριφορά των εργαζομένων όχι μόνο προσθέτει στην οργανωτική περιβαλλοντική αποτελεσματικότητα, αλλά γεφυρώνει επίσης το περιβαλλοντικό χάσμα πέραν από τα επίσημα συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης των οργανισμών (Malik et al., 2021).

Το OCBE είναι λοιπόν μια διακριτική περιβαλλοντική συμπεριφορά που δεν αναγνωρίζεται από έναν επίσημο σύστημα ανταμοιβής του οργανισμού, αλλά συμβάλλει αδιαμφισβήτητα στην περιβαλλοντική του απόδοση (Boiral, 2009). Ένα άλλο παράδειγμα OCBE είναι όταν οι εργαζόμενοι υποβάλλουν προτάσεις και εισηγήσεις για τη μείωση των πόρων και της κατανάλωσης ενέργειας, ή αναλαμβάνουν δράσεις για να πείσουν τους συναδέλφους τους να διεξάγουν, κατά την εκτέλεση της εργασίας τους, άλλους πιο φιλικούς προς το περιβάλλον τρόπους εργασίας (Boiral και Paille, 2012). Από τη μία πλευρά, είναι ξεκάθαρο ότι το OCBE προωθεί τη συμπληρωματικότητα και την αλληλεπίδραση με τα επίσημα συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης που υπάρχουν στον οργανισμό και επίσης καλύπτει τα περιβαλλοντικά κενά που δεν έχουν καλυφθεί από τα διάφορα ρυθμιστικά συστήματα του οργανισμού. Από την άλλη πλευρά, το OCBE μπορεί να βοηθήσει άμεσα τον οργανισμό/ επιχείρηση για τη μείωση του περιβαλλοντικού του κόστους και για την ενίσχυση της περιβαλλοντικής φήμης του οργανισμού (Paille et al., 2014; Alt και Spitzeck, 2016; Zhang και Liu, 2016).

Η έννοια του OCBE προτάθηκε για πρώτη φορά από τον Boiral το 2009 και από τότε προσέλκυσε την προσοχή πολλών μελετητών. Πολλές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει το ρόλο του OCBE στη βελτίωση των οργανωτικών περιβαλλοντικών επιδόσεων των οργανισμών (Paille et al., 2013; Alt and Spitzeck, 2016) και διερεύνησαν τους μηχανισμούς προώθησής του σε ατομικό επίπεδο (π.χ. ικανότητα συμμετοχής των εργαζομένων (Alt και Spitzeck, 2016) ή οργανωτικό επίπεδο, (π.χ. εποπτεία οργανισμών (Paill κ.ά., 2017) και φιλικό προς το περιβάλλον κλίμα στους οργανισμούς (Zientara και Zamojska, 2018).

Επιπλέον, έχει διαφανεί τα τελευταία χρόνια ότι η προώθηση του OCBE από την οπτική της μετασχηματιστικής ηγεσίας, μπορεί να είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για την επιτάχυνση της μετάβασης σε οργανισμούς χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Τα αποτελέσματα διαφόρων ερευνών δείχνουν επίσης ότι το όραμα των μετασχηματιστικών ηγετών είναι πολύ σημαντικό και εμπνέει άμεσα τους εργαζόμενους να εφαρμόσουν την πολιτική του οργανισμού για το OCBE. Διάφορα εσωτερικά και εξωτερικά κίνητρα προς τους εργαζόμενους μπορούν να αποτελέσουν παράγοντες κινητοποίησης των εργαζομένων για το OCBE. Tο στυλ ηγεσίας των ηγετών ενός οργανισμού παίζει σημαντικό ρόλο για την προώθηση του OCBE και μιας Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Πολύ σημαντική αποδεικνύεται ταυτόχρονα και η πράσινη κατάρτιση και η οργανωτική κουλτούρα του οργανισμού, οι οποίες επηρεάζουν θετικά το OCBE. Όταν ένας οργανισμός παρέχει προγράμματα πράσινης κατάρτισης και δημιουργεί πράσινες ευκαιρίες για τους εργαζόμενους με σκοπό την εκπαίδευση, τότε οι εργαζόμενοι θα έχουν ανταποδοτική συμπεριφορά προς τον οργανισμό τους. Επίσης, το OCBE θεωρείται ως μία από τις συμπεριφορές που ανταποδίδουν τα μέγιστα στην περιβαλλοντική διαχείριση των οργανισμών (π.χ. Raineri and Paillé, 2016; Robertson and Barling, 2017). Τέλος, οι οργανισμοί που επικεντρώνονται περισσότερο στην ανάπτυξη μιας πράσινης κουλτούρας εντός του οργανισμού, αναμένεται να έχουν και ισχυρότερη επίδραση της πράσινης εκπαίδευσης που θα παρέχουν στο πλαίσιο του OCBE.

Συμπερασματικά, η Συμπεριφορά Περιβαλλοντικής Πολιτότητας των Οργανισμών (OCBE) καλύπτει διάφορες βιώσιμες δραστηριότητες, που περιλαμβάνουν τη διαχείριση των απορριμμάτων στο χώρο εργασίας, την ανακύκλωση και τις δραστηριότητες μείωσης των εκπομπών άνθρακα και ενθάρρυνσης του προσωπικού να ακολουθήσουν φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές (Anwar et al., 2020). Το OCBE απαιτεί εθελοντικές πράξεις και συμπεριφορές των εργαζομένων που είναι συχνά πέραν από τις επίσημες εργασιακές διαδικασίες και οφέλη (Micheli et al., 2020). Το OCBE όχι μόνο προσθέτει πολύ στην περιβαλλοντική απόδοση των επιχειρήσεων, αλλά βελτιώνει επίσης τις οικονομικές τους επιδόσεις. Τέλος, το OCBE έχει σημαντικό θετικό αντίκτυπο στην περιβαλλοντική απόδοση των οργανσιμών/ επιχειρήσεων και θα τις βοηθήσει να συμβάλουν ουσιαστικά στην επίλυση περιβαλλοντικών προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένης της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της κλιματικής αλλαγής (Anwar et al., 2020; Malik et al., 2020).