Σε συνέντευξή του στην «Επιχειρηματική Λεμεσό», ο Άγγελος Κτωρής, Επιστήμονας στο Κυπριακό Ινστιτούτο για τη Θάλασσα και τη Ναυτιλία (CMMI) και υπεύθυνος του έργου Zero Emission Sea Transporter (ZEST), μίλησε για τη σημαντικότητα του σκάφους EVPLOIA APHRODITE για τα ύδατα της Κύπρου, τους συνεργάτες που βοήθησαν στην κατασκευή του, καθώς και τις μελλοντικές προοπτικές αξιοποίησης του σκάφους αυτού.
Τι είναι το έργο ZEST, ποιοι οι στόχοι του και ποιοι οι εταίροι;
Το έργο ZEST χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση – NextGenerationEU, μέσω του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ). Πρόκειται για μία κοινοπραξία η οποία αποτελείται - από το Κυπριακό Ινστιτούτο για τη Θάλασσα και τη Ναυτιλία (CMMI), το οποίο είναι και συντονιστής του έργου, τη SignalGeneriX και τη FP Marine Limited. Η κοινοπραξία συνδυάζει φορείς που δραστηριοποιούνται στην έρευνα και ιδιωτικές εταιρείες. Στόχος του έργου είναι η σχεδίαση και κατασκευή ενός ηλεκτρικού σκάφους, του οποίου η ενέργεια φόρτισης θα προέρχεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), είτε αυτές βρίσκονται πάνω στο σκάφος είτε μέσω εικονικής εξισορρόπησης της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από τα φωτοβολταϊκά στις εγκαταστάσεις του CMMI.
Ποια είναι τα τεχνικά χαρακτηριστικά του σκάφους EVPLOIA APHRODITE;
Το σκάφος έχει μήκος περίπου εννέα μέτρα και πλάτος τρία μέτρα. Λόγω της γεωμετρίας της γάστρας του, η οποία είναι καταμαράν (δηλαδή με σχεδίαση δύο γαστρών), το ωφέλιμο φορτίο του φτάνει σε βάρος τα 500-600 κιλά. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να μεταφέρει έως και 8 άτομα ή λιγότερα με εξοπλισμό. Η ταχύτητά του επηρεάζει σημαντικά την κατανάλωσή του. Συγκεκριμένα, όταν το σκάφος κινείται με τη μέγιστη ταχύτητα των 8 περίπου κόμβων, ο χρόνος λειτουργίας του είναι 3 ώρες. Αντίθετα, με χαμηλότερες ταχύτητες, γύρω στους 5-6 κόμβους, ο χρόνος λειτουργίας του ξεπερνά τις 10 ώρες, φτάνοντας έως και τις 15 ώρες. Τέλος, η συντήρηση τέτοιων σκαφών με ηλεκτρικό μοτέρ (αντί για συμβατική μηχανή) είναι πολύ πιο απλή, καθώς απαιτεί κυρίως καθαρισμό της γάστρας, σε αντίθεση με τα συμβατικά σκάφη που απαιτείται και συντήρηση των μηχανών.
Πόσο σημαντικό είναι το σκάφος αυτό για την Κύπρο;
Η σχεδίαση του σκάφους βασίστηκε σε υφιστάμενο καλούπι, συμβατικού σκάφους, το οποίο βελτιστοποιήθηκε υδροδυναμικά για ελαχιστοποίηση της αντίστασης και δημιουργία επιπλέον χώρων για τις μπαταρίες. Στόχος ήταν η απόδειξη ότι καινούργιες τεχνολογίες μπορούν να εφαρμοστούν σε υφιστάμενα σκάφη, συμβάλλοντας στην απανθρακοποίηση του παράκτιου στόλου της Κύπρου. Ως αποτέλεσμα, το σκάφος αυτό μπορεί να λειτουργήσει ως ερευνητική πλατφόρμα για τη δοκιμή τεχνολογιών, με γνώμονα πάντα τη μείωση των εκπομπών άνθρακα στον παράκτιο στόλο της χώρας. Με καινοτόμες λύσεις που αναπτύσσονται από εγχώριες εταιρείες – και όχι από εισαγόμενη τεχνογνωσία – φιλοδοξούμε να δώσουμε βιώσιμες απαντήσεις σε αυτό το πρόβλημα. Το σκάφος σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε στην Κύπρο, για την Κύπρο, λαμβάνοντας υπόψη τις τοπικές συνθήκες όπως τον καιρό και τις αποστάσεις μεταξύ των λιμανιών.
Ποια τα οφέλη που προσφέρει το σκάφος (ιδιαίτερα τα περιβαλλοντικά) για τα ύδατα της Κύπρου και ιδιαίτερα της Λεμεσού;
Το σκάφος προσφέρει περιβαλλοντικά οφέλη μειώνοντας την ηχητική και ατμοσφαιρική ρύπανση, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να εξοπλιστεί με αισθητήρες για την παρακολούθηση των δεικτών ποιότητας του νερού, συμβάλλοντας στη διατήρηση καθαρών υδάτων στην Κύπρο, και ιδιαίτερα στη Λεμεσό.
Λόγω του ότι το σκάφος χρησιμοποιεί ηλεκτρικούς κινητήρες, το ακουστικό του αποτύπωμα είναι σχεδόν μηδενικό. Αυτό σημαίνει ότι ο θόρυβος που παράγει κατά τη λειτουργία του, και που θα μπορούσε να επηρεάσει θαλάσσια θηλαστικά ή άλλα ψάρια, είναι ελάχιστος.
Σε αντίθεση, τα συμβατικά σκάφη διαθέτουν εξατμίσεις οι οποίες είτε φιλτράρονται με το νερό πριν απελευθερωθούν στην ατμόσφαιρα είτε εκλύουν απευθείας ρύπους, καθώς οι εξατμίσεις βρίσκονται στο ανώτερο τμήμα του σκάφους, μακριά από τη στάθμη της θάλασσας. Αυτοί οι ρύποι, με την πάροδο του χρόνου, κατακάθονται στην επιφάνεια της θάλασσας και εισέρχονται στο νερό, εναποθέτοντας ρυπογόνα μόρια. Έτσι, τα συμβατικά σκάφη συμβάλλουν όχι μόνο στην ηχητική ρύπανση αλλά και στη μόλυνση της θάλασσας από καυσαέρια. Το περιβαλλοντικό πλεονέκτημα του ηλεκτρικού σκάφους είναι η εξάλειψη αυτών των επιπτώσεων υπό την προϋπόθεση ότι η απαιτούμενη ενέργεια προκύπτει από ανανεώσιμες πηγές.
Επιπλέον, το σκάφος, στην υπάρχουσα μορφή του ως βασικό μοντέλο (basic model), προσφέρει σημαντικά οφέλη στην Κύπρο και στη Λεμεσό. Χάρη στον αρθρωτό σχεδιασμό του (modular design), έχει τη δυνατότητα να ενσωματώσει νέους αισθητήρες και εξοπλισμό για δειγματοληψίες νερού, επιτρέποντας την παρακολούθηση της ποιότητας των υδάτων. Ιδιαίτερη σημασία έχει η παρακολούθηση περιοχών όπως το Βασιλικό και το Ζύγι, όπου υπάρχει έντονη δραστηριότητα σε διάφορους τομείς της Γαλάζιας Οικονομίας. Ανθρωπογενείς δραστηριότητες παράγουν ρύπους, οι οποίοι, αν και ρυθμίζονται από νομοθεσίες, χρειάζεται να παρακολουθούνται για να διασφαλίζεται ότι οι δείκτες του νερού παραμένουν εντός των επιτρεπόμενων ορίων.
Πώς σκοπεύει το CMMI να αξιοποιήσει το σκάφος αυτό στο μέλλον;
Στο CMMI εργάζονται επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, οι οποίοι μπορούν να αξιοποιήσουν το σκάφος για περιβαλλοντική παρατήρηση, επιστημονικές καταδύσεις, καταδύσεις σχετικές με την ενάλια αρχαιολογία και για τη δοκιμή τεχνολογιών που συμβάλλουν την περαιτέρω απανθρακοποίηση του παράκτιου στόλου. Επιπλέον, το σκάφος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη και δοκιμή αλγορίθμων αυτόνομης πλοήγησης.
