Της Θέας Πιερίδου
Υπεύθυνης Τύπου του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο
Είναι πολύ δύσκολο να αντιληφθούμε πόσο πολύ έχει επηρεασθεί η κοινωνία μας και με πόσους άλλους τρόπους θα αλλάξει ακόμη λόγω της συλλογικής κρίσης του κορονοΐου που περάσαμε το 2020. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (EK) δεν σταμάτησε ούτε στιγμή να λειτουργεί, καμία ολομέλεια δεν ακυρώθηκε και όταν τα μέτρα ήταν απαγορευτικά για μετακινήσεις Ευρωβουλευτών, οι ολομέλειες, οι εργασίες των κοινοβουλευτικών επιτροπών καθώς και οι ψηφοφορίες μετά των παρεμβάσεων των Ευρωβουλευτών γίνονταν εξ αποστάσεως.
Kατά τη διάρκεια του 2020, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συζήτησε και υιοθέτησε μία μεγάλη σειρά από σημαντικά θέματα που αφορούν τόσο την Κύπρο όσο και το σύνολο της Ευρωπαϊκής οικογένειας. Οι πιο βαρυσήμαντες αποφάσεις του ΕΚ το 2020 συνοψίζονται σε 3 θεματικές ενότητες ως εξής: 1. Covid-19 2. Κλίμα και περιβάλλον 3. Μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ.
Δήλωση του Προέδρου του ΕΚ David Maria Sassoli: «Η ανθρωπιά των συμπολιτών μας είναι το μεγαλύτερο μας πλεονέκτημα»
1. COVID - 19
Η κοινή ευρωπαϊκή απάντηση στον COVID-19, ήταν και είναι κρίσιμης σημασίας όσο διαρκούν τα περιοριστικά μέτρα και μετά.
·Το ΕΚ ενέκρινε 37 δισ. για την αντιμετώπιση του COVID-19 (Μάρτιος 2020 )
Oι ευρωβουλευτές ψήφισαν ώστε τα 37 δισ. ευρώ, από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ, να διατεθούν στα κράτη-μέλη για την αντιμετώπιση του κορoνοϊού.
·«Στοπ» από το ΕΚ στις άδειες πτήσεις εν μέσω της πανδημίας του COVID-19 (Μάρτιος 2020 )
Πολλές αεροπορικές εταιρείες είχαν ωθηθεί να πραγματοποιούν πτήσεις με άδεια αεροπλάνα από το τέλος Ιανουαρίου για να μην χάσουν τις χρονοθυρίδες απογείωσης και προσγείωσης τους για την επόμενη περίοδο. Οι ευρωβουλευτές ψήφισαν για την προσωρινή αναστολή του κανόνα «use it or lose it», σε διάστημα μικρότερο των δύο εβδομάδων από την υποβολή της πρότασης της Επιτροπής
·Επέκταση του πεδίου κάλυψης του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας (Μάρτιος 2020)
Το ΕΚ κατέστησε διαθέσιμα 800 εκ. ευρώ για τις χώρες της Ευρώπης για τη δημόσια υγεία, συμπεριλαμβανομένης της παροχής ιατροφαρμακευτικής κάλυψης, καθώς και των μέτρων για την πρόληψη, την παρακολούθηση και τον έλεγχο της εξάπλωσης ασθενειών.
· Ενίσχυση της απάντησης της ΕΕ στις επιπτώσεις της κρίσης (Απρίλιος 2020)
Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν με τη διαδικασία του κατεπείγοντος πρόσθετα μέτρα ώστε να παρασχεθεί άμεσα και με εξαιρετικά ευέλικτο τρόπο ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για την καταπολέμηση των επιπτώσεων της πανδημίας. Οι προτάσεις που εγκρίθηκαν ήταν οι εξής:
- Στοχευμένα μέτρα για τη διασφάλιση της λειτουργίας του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους
· «Πράσινο φως» από το ΕΚ για 3 δισ. ευρώ για την υγεία (Απρίλιος 2020)
Το ΕΚ ενέκρινε 3,08 δις. σε κονδύλια που διατέθηκαν απευθείας για την ενίσχυση των συστημάτων υγείας στα κράτη μέλη της ΕΕ. Η πρωτοβουλία αυτή επέτρεψε στην ΕΕ να αγοράσει ιατροφαρμακευτικό εξοπλισμό, μάσκες και αναπνευστήρες, να χρηματοδοτήσει τη διασυνοριακή μεταφορά εξοπλισμού και ασθενών, να προσλάβει περισσότερους γιατρούς και νοσηλευτές για την κάλυψη περιοχών που τους χρειάζονται σε όλη την ΕΕ, καθώς και να βοηθήσει τα κράτη μέλη να κατασκευάσουν κινητές νοσοκομειακές μονάδες.
· Χαλάρωση των κανόνων για τη δανειοδότηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων (Ιούνιος 2020)
Το ΕΚ ενέκρινε προσωρινές έκτακτες αλλαγές για να διευκολυνθούν οι τράπεζες, ώστε με τη σειρά τους να αυξήσουν τις δανειακές ροές προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά και να απορροφήσουν ζημίες.
· Αύξηση στήριξης σε αγρότες από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (Ιούνιος 2020)
Το μέτρο στήριξης που ενέκρινε το ΕΚ επέτρεψε στα Κράτη Μέλη να παρέχουν, σε μορφή εφάπαξ, οικονομική στήριξη σε αγρότες και μικρές επιχειρήσεις στην ύπαιθρο που επηρεάστηκαν αρνητικά από την πανδημία του κορονοϊού.
· Άλλα 47,5 δισ. ευρώ στις περιφέρειες για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας (Δεκέμβριος 2020)
Το ΕΚ ενέκρινε την πρωτοβουλία REACT-EU, μια δέσμη μέτρων με προϋπολογισμό ύψους 47,5 δισ. ευρώ που σκοπό έχει να συμβάλει στην αντιμετώπιση των άμεσων συνεπειών της κρίσης του κορονοϊού στις περιφέρειες της ΕΕ. Συνολικά προβλέπονται 37,5 δισ. ευρώ για το 2021 και άλλα 10 δισ. ευρώ για το 2022.
2. Κλίμα και περιβάλλον
· Μόλυβδος στα πλαστικά: κίνδυνος για την υγεία και το περιβάλλον (Φεβρουάριος 2020)
Με 394 ψήφους υπέρ οι ευρωβουλευτές απέρριψαν την πρόταση της Επιτροπής που δεν συνάδει με τα «ασφαλή επίπεδα» που επιβάλλει το υφιστάμενο πλαίσιο σχετικά με την συγκέντρωση μόλυβδου στα πλαστικά τύπου PVC και υπογραμμίζουν ότι υπάρχουν διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις.
·Κλιματική Ουδετερότητα μέχρι το 2050 (Οκτώβριος 2020)
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την εντολή του ενόψει των διαπραγματεύσεων για τη νέα νομοθεσία της ΕΕ για την προστασία του κλίματος. Ο νέος νόμος έχει ως στόχο να μετατρέψει τις πολιτικές υποσχέσεις περί επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας της ΕΕ έως το 2050 σε νομικά δεσμευτική υποχρέωση. Όλα τα κράτη μέλη πρέπει να είναι κλιματικά ουδέτερα έως το 2050 σύμφωνα με το ΕΚ, το οποίο ζητά φιλόδοξους στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για το 2030 και το 2040.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έπαιξε σημαντικό ρόλο στην προώθηση μιας πιο φιλόδοξης νομοθεσίας της ΕΕ για το κλίμα, κηρύσσοντας κατάσταση έκτακτης ανάγκης για το κλίμα στις 28 Νοεμβρίου 2019.
· Κανόνες για καλύτερο νερό βρύσης και λιγότερα πλαστικά ενέκρινε το Κοινοβούλιο (Δεκέμβριος 2020)
Στόχος των νέων κανόνων είναι να διασφαλιστεί η υψηλή ποιότητα του νερού βρύσης σε ολόκληρη την ΕΕ και να καλέσουν, επίσης, τα κράτη μέλη να βελτιώσουν περαιτέρω την πρόσβαση στο πόσιμο νερό, εγκαθιστώντας μηχανήματα παροχής νερού σε δημόσιους χώρους. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί την απάντηση στο αίτημα περισσότερων από 1,8 εκ. Ευρωπαίων που υπέγραψαν την πρώτη επιτυχημένη Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών υπό τον τίτλο «Right2Water». Οι νέοι κανόνες αποσκοπούν στη μείωση της κατανάλωσης του εμφιαλωμένου νερού, κάτι που θα βοηθήσει στη μείωση των πλαστικών απορριμμάτων και θα εξοικονομεί στα νοικοκυριά της ΕΕ περισσότερα από 600 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
3. Μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο ή απλά ΠΔΠ) και Σχέδιο Ανάκαμψης “Next Generation EU”
· Ψηφοφορία για τους ίδιους πόρους της ΕΕ: «πράσινο φως» από το ΕΚ για το Σχέδιο Ανάκαμψης (Σεπτέμβριος 2020)
Με ταχείες διαδικασίες, οι ευρωβουλευτές ενέκριναν τη νομοθετική τους γνωμοδότηση σχετικά με την απόφαση για τους ίδιους πόρους επιταχύνοντας την διαδικασία για να τεθεί σε ισχύ η κεντρική νομοθετική πράξη της ΕΕ για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξουσιοδοτείται πλέον να αντλήσει 750 δισ. ευρώ από τις αγορές και να τα διαθέσει στο Σχέδιο Ανάκαμψης.
· Το κράτος δικαίου προϋπόθεση για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση: έγκριση του μηχανισμού από το ΕΚ (Δεκέμβριος 2020)
Το ΕΚ ενέκρινε κανονισμό για την προστασία των ευρωπαϊκών κονδυλίων από κατάχρηση εκ μέρους των κυβερνήσεων της ΕΕ που παραβιάζουν το κράτος δικαίου. Σύμφωνα με το νέο κανονισμό, δεν θα γίνονται εκταμιεύσεις από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για χώρες όπου αποδεδειγμένες παραβιάσεις του κράτους δικαίου θέτουν σε κίνδυνο την διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
· Το Κοινοβούλιο εγκρίνει το ΠΔΠ της ΕΕ (2021-2027) (Δεκέμβριος 2020)
Το ΕΚ έδωσε την έγκρισή του για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) ώστε η στήριξη της ΕΕ να φτάσει στους πολίτες από την αρχή του επόμενου έτους. Σε συνδυασμό με το Σχέδιο Ανάκαμψης «Next Generation EU», το συνολικό ποσό του προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 είναι ύψους 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ.
Χάρη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, υπάρχουν επιπλέον €16 δις σε ενισχύσεις για βασικά προγράμματα της ΕΕ. Αυτό μεταφράζεται σε τριπλασιασμό του κονδυλίου για το πρόγραμμα EU4Health, εξασφαλίζει το ισοδύναμο ενός επιπλέον έτους χρηματοδότησης για το Erasmus+ και διασφαλίζει ότι η χρηματοδότηση της έρευνας θα συνεχίσει να αυξάνεται.
Αξίζει να σημειωθεί ότι €1δις κατανεμήθηκαν από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία προς την Κύπρο για την περίοδο 2014-2020 και επιπλέον €310,4 εκατ. εισέρευσαν ήδη από το 2014 μέχρι το τέλος του 2019 στην κυπριακή οικονομία από τα Ανταγωνιστικά Προγράμματα της ΕΕ. Η Κύπρος θα λάβει ως και 2,7 δις ευρώ σε επιδοτήσεις από τον νέο προϋπολογισμό της ΕΕ για τα έτη 2021 με 2027 και το πρόγραμμα Next Generation EU, και ως 2 δις σε χαμηλότοκα δάνεια για την ενίσχυση της οικονομίας της από τα προγράμματα Next Generation EU και SURE.
